Μουρατίδου Κική
Βιολόγος, Επιστήμων τροφίμων κ διατροφής MSc
Γνωρίστε αυτήν την θαυματουργή κοινωνία μικροοργανισμών.
Φυσικό προβιοτικό προϊόν! Το γιαούρτι του 21 αιώνα!
Το κεφίρ είναι προϊόν ζύμωσης του γάλακτος, κατάγεται από τον Καύκασο όπου καταναλώνεται εδώ και αιώνες και έχει συνδεθεί όχι τυχαία με την εκπληκτική μακροζωία των φυλών που κατοικούν εκεί. Παρασκευάζεται από οποιοδήποτε είδος γάλακτος, συνηθέστερα αγελαδινό στο οποίο έχουν προστεθεί για συγκεκριμένο διάστημα οι κόκκοι κεφίρ που προκαλούν την ζύμωση.
Οι κεφιρόκοκκοι οπτικά μοιάζουν με σφουγγάρι ή μικρή συστάδα κουνουπιδιού και έχουν χρώμα λευκό προς μπεζ. Οι κόκκοι αυτοί είναι μια συμβίωση ωφέλιμων οξυγαλακτικών βακτηρίων και ζυμών που διαμορφώνουν μια ζωντανή πολύπλοκη δομή που μεγαλώνει και αναπτύσσεται όταν βρίσκεται μέσα στο γάλα. Οι κεφιρόκοκκοι αλλάζουν τις οργανοληπτικές ιδιότητες του γάλακτος, αυξάνουν την θρεπτική του αξία και το μετατρέπουν σε ένα φυσικό προβιοτικό προϊόν!!
Η μικροβιολογία των κόκκων είναι πολύπλοκη, λόγω της συνύπαρξης πολυάριθμων μικροοργανισμών και αυτό είναι που μετατρέπει το κεφίρ σε ένα προιόν διαφορετικό απο τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προιόντα. Στην τελική διαμόρφωση των κόκκων συμβάλλει ένας πολυσακχαρίτης που ονομάστηκε Κεφιράν λόγω της ανακάλυψης του στο κεφίρ. Οι ιδιότητες αυτού του πολυσακχαρίτη είναι μοναδικές. Έρευνες έχουν δείξει ότι έχει την ιδιότητα να ελαττώνει τις ορμόνες του στρες, κορτιζόλη και νοραδρεναλίνη, καθώς και την υψηλή αρτηριακή πίεση, την χοληστερόλη, και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Το κεφίρ είναι ένα ρόφημα ελαφρώς ανθρακούχο με ελαφριά υπόξινη γεύση. Μας θυμίζει αναψυκτικό λόγω του CO2 που απελευθερώνεται από την αλκοολική ζύμωση των ζυμών, ενώ η ξινή του γεύση προέρχεται από το ωφέλιμο γαλακτικό οξύ που παράγουν τα οξυγαλακτικά βακτήρια. Περιέχει επίσης και μικρή ποσότητα αλκοόλης, τόσο μικρή όμως που συνιστάται ανεπιφύλακτα από όλες τις ηλικίες.
Το κεφίρ μας προσφέρει τις πρωτεΐνες, το ασβέστιο, τον φώσφορο, το μαγνήσιο και τις βιταμίνες του γάλακτος. Μέσω της ζύμωσης όμως οι ουσίες αυτές αφομοιώνονται πληρέστερα από το πεπτικό μας σύστημα και έχουν υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα. Είναι σημαντικό να γνωρίσουμε ότι σημασία δεν έχει μόνο τι καταναλώνουμε αλλά και τι απορροφούμαι από τα συστατικά μιας τροφής. Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας του πεπτικού μας συστήματος, της εντερικής μας χλωρίδας, από τον συνδυασμό των τροφών και από τις ανάγκες του οργανισμού.
Το κεφίρ έχει μεγάλη επίσης ποσότητα φολικού οξέος. Το φολικό οξύ απουσιάζει από τη δίαιτα όσων δεν καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά. Έλλειψη παρατηρείται σε ηλικιωμένους ασθενείς και εγκύους και γιαυτό συνιστάται η πρόσληψη του από αυτές τις διατροφικές ομάδες. Είναι ιδανικό επίσης σε όσους εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη λόγω του ότι η λακτόζη διασπάται από τους μικροοργανισμούς προς παραγωγή γαλακτικού οξέος.
Το κεφίρ είναι φυσικό προβιοτικό προϊόν και συμβάλλει σε ένα υγιές έντερο! Το έντερο αποικείται από τρισεκατομμύρια βακτήρια που ανήκουν στη λεγόμενη χλωρίδα του εντέρου. Σε αυτόν τον πληθυσμό υπάρχουν τα ωφέλιμα βακτήρια καθώς και τα βλαβερά σε μια ισορροπία που επηρεάζεται από την διατροφή, την υγεία και την ψυχολογία του ανθρώπου. Έρευνες δείχνουν ότι η παρουσία βλαβερών βακτηρίων στο έντερο και η απουσία ωφέλιμων ευθύνεται για τη γενικότερη υγεία του ανθρώπου και συνδέεται με ασθένειες όπως ο καρκίνος, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και πολλές άλλες. Επίσης μια διαταραγμένη χλωρίδα οδηγεί σε χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι σε λοιμώξεις και γαστρεντερολογικά προβλήματα.
Προβιοτικά είναι τροφές που περιέχουν ζωντανά βακτήρια κυρίως οξυγαλακτικά και οι οποίες αν καταναλωθούν έχουν την ιδιότητα να αποκαταστήσουν μια διαταραγμένη εντερική χλωρίδα. Είναι αμφίβολο όμως όταν είναι τεχνητές τροφές και χάπια πόσο αποτέλεσμα έχουν. Το σίγουρο είναι ότι η φύση έχει τις απαντήσεις.
Το κεφίρ έχει πληθώρα ωφέλιμων βακτηρίων. Έχει βρεθεί ότι περιέχει το βακτήριο L.casei που αποδεδειγμένα συμβάλλει στην υγεία του εντέρου και η βιομηχανία το χρησιμοποιεί στα λεγόμενα ‘λειτουργικά προβιοτικά τρόφιμα’. Πίνοντας κεφίρ η διέλευση των βακτηρίων διευκολύνεται από το ότι βρίσκονται μέσα στο περιβάλλον του γάλακτος. Το γάλα ως υλικό λειτουργεί ρυθμιστικά στο όξινο PH του στομάχου και αυτό αυξάνει τις πιθανότητες πολλά από αυτά να φθάσουν στο έντερο και να αποδώσουν όλες τις ωφέλιμες ιδιότητες τους. Παράγοντας αντιμικροβιακές ουσίες όπως το γαλακτικό οξύ αποτρέπουν την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων στο έντερο και αποκαθιστούν την υγεία του εντέρου.
Τα οξυγαλακτικά βακτήρια παράγουν ουσίες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και ουσίες αντικαρκινικές, όπως έδειξαν έρευνες σε ποντίκια! Οι ουσίες αυτές παράγονται από τη ζύμωση του γάλακτος. Είναι παράγωγα της διάσπασης των πρωτεϊνών και των σακχάρων. Μια από αυτές τις ουσίες είναι και το Κεφιράν. Τα τελευταία χρόνια επίσης έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση κεφίρ μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Το κεφίρ είναι ένα πολύ σύνθετο προβιοτικό ρόφημα λόγω της παρουσίας πληθώρας μικροοργανισμών. Η μικροβιολογία του αποτελεί ακόμα πεδίο έρευνας για τους επιστήμονες και σίγουρα αναμένεται στο μέλλον να μάθουμε πολλά για την συμβολή των μικροοργανισμών και των ζυμώσεων στην υγεία και την μακροβιότητα του ανθρώπου.